ในแต่ละวันคนเราควรอุจจาระวันละอย่างน้อย 100 กรัม หากขับถ่ายได้วันละ 200-300 กรัม จะส่งผลดีต่อระบบทางเดินอาหารทั้งหมด
แต่สำหรับคนที่ขับถ่ายนานๆครั้ง จะเกิดการสะะสมของเสียในลำไส้ อุจจาระแข็งและมีกลิ่นเหม็น ซึ่งหากขับข่ายน้อยกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์ ก็จะถือว่ามีภาวะท้องผูก
ซึ่งหากปล่อยให้เกิดท้องผูกเรื้อรัง จะส่งผลต่อคุณภาพชีวิต และก่อให้เกิดโณคอื่นๆตามมาได้อีกด้วย เช่น ริดสีดวงทวาร มะเร็งลำไส้ เป็นต้น
การแก้ท้องผูกที่ดีที่สุดคือการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต แต่สำหรับในปัจจุบันพบว่า การทานโปรไบโอติกก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่สามารถทำให้อาการท้องผูกหายขาดได้เช่นกัน
สาเหตุของการท้องผูก
- การรับประทานอาหาร – หากทานอาหารที่มีกากใย (Fiber) ที่น้อยเกินไป ทำให้ไม่มีกากใยสำหรับดูดซึมน้ำไว้ที่ของเสีย ทำให้กลายเป็นก้อนแข็ง
- การกลั้นอุจจาระ – หากมีการกลั้นอุจาระบ่อยๆ จะทำให้ร่างกายเกิดถาวะไม่อยากขับถ่าย ทำให้ของเสียค้างในลำไส้ และเป็นก้อนแข็ง
- ความเครียด – เมื่อมีความเครียด จะส่งผลต่อการทำงานในระบบอื่น เช่น ระบบทางเดินอาหาร ทำให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติของลำไส้ ซึ่้งเป็นส่วนหนึ่งของการขับถ่าย
- การไม่เคลื่อนไหวเป็นเวลานาน – หากไม่ได้เคลื่อนไหวหรือเคลื่อนที่เป็นเวลานาน ทำให้ลำไส้ไม่เกิดการขยับตัว ทำให้ของเสียเคลื่อนที่ไปยังทวารไม่ได้ จนมีของเสียตกค้างสะสม
- การทาานอาหารบางชนิด เช่น ชา, กาแฟ, อาหารที่มีแคลเซี่ยมมาก, ยาเคลือบกระเพา หรือยาแก้ไข
อาการของการท้องผูก
- มีการขับถ่ายน้อนกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์
- ต้องออกแรงเบ่งเวลาขับถ่าย
- อุจจาระก้อนแข็ง และมีขนาดเล็ก
- รู้สึกขับถ่ายไม่สุด
การรักษาท้องผูกด้วยยา
- ยาระบายกลุ่มเส้นใย – จะช่วยเพิ่มปริมาตรในอุจจาระและการดูดซึมน้ำ ยากลุ่มนี้ เช่น ยาไซเลียม (Psyllium) ยาพอลิคาร์บอฟิล (Calcium Polycarbophil) ยาเมทิล เซลลูโลส (Methylcellulose Fiber)
- ยาระบายกลุ่มกระตุ้น – ยาจะกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ให้ทำงานดีขึ้น ยากลุ่มนี้ เช่น ยาดัลโคแลค (Dulcolax) ยาบิซาโคดิล (Bisacodyl) ยาเซนโนไซด์ (Sennosides)
- ยาระบายกลุ่มออสโมซิส – ยาจะดูดซึมน้ำกลับเข้าสู่ลำไส้ใหญ่ ทำให้อุจจาระอ่อน ยากลุ่มนี้ เช่น แมกนิเซียม ไฮดรอกไซด์ (Magnesium Hydroxide) ยาแลคตูโลส (Lactulose) ยาแมกนีเซียม ซิเตรท (Magnesium Citrate)
- ยาเหน็บและการสวนอุจจาระ – ยาเหน็บหรือเรียกอีกอย่างว่า ยาสวนทวาร จะเป็นยาเม็ดสำหรับสอดผ่านรูทวารเข้าไปในไส้ตรง ทำให้เห็นได้เร็วกว่าการทานยา โดยตัวยาจะทำให้อุจจาระอ่อนนุ่มลง และทำให้ผนังของไส้ตรงหดตัวเพื่อขับอุจจาระออกมา
การแก้ท้องผูกด้วยโปรไบโอติก
การทานยา จะเป็นการแก้ปัญหาท้องผูกที่ปลายเหตุ การแก้ที่ต้นเหตุหลักๆก็คือการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการทานอาหาร ซึ่งมีงานวิจัยพบว่า อาหารบางปะเภท ทำให้จุลินทรีย์ประจำถิ่นลดลง ซึ่งเป็นจุลินทรีย์ตัวดีที่ช่วยในการทำงานของลำไส้และระบบทางเดินอาหาร
การที่จุลินทรีย์เหล่านี้ลดลง ทำให้จุลินทรีย์ก่อโรคเข้ามามีบทบาทต่อการทำงาานของลำไส้ ทำให้เกิดการทำงานที่ผิดปกติ เช่น ลำไส้ดูดน้ำจากของเียบ่อยขึ้น ทำให้อุจจารแข็งง่าย หรือทำให้ลำไส้เกิดการเปลี่ยนไหวน้อยลง ทำให้ของเสียค้างอยู่ในลำไส้ไม่เคลื่อนไปยังทวารหนัก
การทานโปรไบโอติก จะเป็นการเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ที่ช่วยให้ระบบทางเดินอาหารดีขึ้น โดยเฉพาะ Bifidobacterium longum, Bifidobacterium breve ที่มีส่วนในการทำให้อาการท้องผูกลดลง หากทานโปรไบโอติกที่มีจุลินทรีย์ทั้ง 2 ตัวนี้ก็จะทำให้อาการท้องผูกค่อยๆกลับมาเป็นปกติได้
